Dlaczego Y-DNA

Pełny genom człowieka zbudowany jest z łańcuchów organicznego związku chemicznego – kwasu deoksyrybonukleinowego czyli DNA. Pełni on rolę nośnika informacji genetycznej organizmów żywych, w tym człowieka. Występuje w jądrze komórki (genom jądrowy) i w mitochondrium (genom mitochondrialny).

Każdy żywy organizm poddany jest stałemu oddziaływaniu środowiska w którym żyje, co powoduje występowanie różnic pomiędzy poszczególnymi osobnikami, również wewnątrz danej populacji. Różnice powstające w wyniku działania czynników środowiskowych (mutacje DNA) są niezwykle istotne w badaniach genetycznych, są bowiem unikatowe a jednocześnie dziedziczone.

Człowiek posiada 22 pary chromosomów autosomalnych odpowiadających za wszystkie cechy osobnicze oraz jedną parę chromosomów determinujących płeć (X i Y). Dlaczego badania prowadzone w ramach projektu Znad dolnej Narwi i Bugu. Badania Y-DNA rodzin ze środkowego Mazowsza dotyczą wyłącznie chromosomu Y? Ponieważ jest on dziedziczony w prawie niezmienionej formie tylko w linii męskiej, czyli przechodzi z ojca na syna. Każdy mężczyzna w swoim DNA nosi zakodowaną informację o swoich męskich przodkach w linii prostej, co pozwala prześledzić jego pochodzenie. Dzięki temu możemy powiązać mężczyzn posiadających te same mutacje genów w grupy posiadające wspólnego przodka (graficznie można przedstawić to w formie rozchodzących się gałęzi drzewa). Jest to znaczące ułatwienie w badaniach genealogicznych, bo podobnie dziedziczone bywa zwykle nazwisko, przenoszone z ojca na syna. Daję to więc olbrzymie możliwości badawcze.

Prowadzone aktualnie podstawowe badania genetyczne pozwalają na określenie grup genetycznych, do których należy testowany mężczyzna oraz rozpoznanie podstawowych mutacji. Dzięki temu jesteśmy w stanie określić czy osoby testowane są ze sobą spokrewnione (mają wspólnego przodka), czy ich przodkowie byli np. Słowianami, Bałtami, Germanami czy też pochodzili z innych części Europy i świata.

Dalszy etap naszego przedsięwzięcia naukowego będzie polegał na uszczegółowianiu zebranych informacji i prowadzeniu dokładnych testów u osób zainteresowanych udziałem w projekcie. Mogą dać one odpowiedź na pytania, o przybliżony czas życia wspólnego przodka (w niektórych przypadkach umożliwi to zestawienie danych genetycznych z danymi genealogicznymi pozyskanymi z kwerend źródłowych). Niewykluczone, że pozna się też miejsca pochodzenia swych przodków w prostej linii męskiej. Warto podkreślić, że dzięki dużej liczbie przeprowadzonych testów prostych, mieszkańcy rejonu dolnej Narwi i Bugu mogą poznać pochodzenie także swoich przodków z linii bocznych, których męscy potomkowie również uczestniczyli w projekcie.